Hakkari yerine Çölemerik. Şırnak yerine Nuh. Nerden çıktı bu Çömerik ve Nuh ismi diye sormamız sürecin doğal bir adımı.
NEREDEN ÇIKTI BU ÇÖLEMERİK VE NUH?
Uzun zamandır konuşulan Hakkari ve Şırnak'ın tabiri caizse 'Şampiyonlar Ligi'nden PTT 1.Lig'ine düşmesi için düğmeye basıldığı ortada.
Torba yasaya girdiğine göre hem Hakkari'nin hem de Şırnak'ın sadece il sıfatını kaybetmekle kalmayacağı ayrıca isimlerinin de tarih olacağı belli oluyor.
Hakkari yerine Çölemerik.
Şırnak yerine Nuh.
Nerden çıktı bu Çömerik ve Nuh ismi diye sormamız sürecin doğal bir adımı.
Gerçekten, nereden çıktı bu isimler diyenleri bir nebze olsun aydınlatmaya çalışayım.
İşin özü şu.
Her iki isim de şapkadan tavşan çıkartma mantığıyla bulunmuş isimler değil.
Çölemerik de, Nuh da zaten hep oralarda bir yerlerde duruyordu.
Her iki isim de yani Çölemerik ve Nuh Sevan Nişanyan'a gore Kürtçe değil.
Nişanyan kendi bloğunda 2013 Eylül'ünde yayınladığı 'Kürtçe Kasaba İsimleri' başlıklı yazısında kelimenin aslının ''Çölemerik değil Çolemerg'' olduğunu belirtiyor.
Ve Nişanyan'a gore Çolemerg kelimesine Kürtçe açıklama bulma çalışmaları beyhude.
Bu kelime yani Çolemerg kelimesi ya Süryanice ya da Ermenice.
Ayrıca Nişanyan Çolemerg'in orjinel adının ''Golmarik veya Gûlmarik'' olması lazım diyerek açık kapı bırakmayı da ihmal etmiyor.
Bazıları, 'Hakkari ismini silip yerine Kürtçe bir isim koyacaklar' diye düşünmesi mümkün?
Ancak, tablo tam tersi?
Aslında Hakkari Kürtçe bir kelime?
Hakkari konusunda Sevan Nişanyan'ın yorumu bu tezi doğruluyor.
Nişanyan;
''Hakkâri esasen önceleri Başkale ve Özalp-Saray bölgesinde hüküm süren bir Kürt beyliğinin adıyken sonradan buraya taşınmış. O adın da tatmin edici bir açıklamasını bulamadım gerçi, ama Kürtçe olması mümkün görünüyor'' diyerek Kürtçe olma gerçeğini kabul etmeye yakın olduğunu gösteriyor.
Hakkari'yi tahtından indirecek 'Yüksekova'ya gelince.
Nişanyan Yüksekova'yı
Bunu da ''Yüksekova'nın geçmişi ne kadar geriye gider, bilemedim. Onun her iki adı Kürtçe. Gever bölgenin adı, Dizê ilçe merkezi olan yerleşim. İlki galiba Kürtçe "geniş yer, alan" anlamında, ikincisi "kale" sözleriyle anlatıyor.
Peki ya Nuh?
Şırnak'ın potansiyel yeni adı tahmin edileceği gibi Nuh Peygamber'den geliyor.
Rivayet odur ki, Nuh tufanından sonra Nuh ve oğulları once Cizre'yi, yazın yaylak olarak kullanılması için de Şırnak'ı inşa eder.
Yanisi şu.
Gerçekten de tarihsel olarak da asıl merkez Cizre.
Şırnak bir anlamda hem isim olarak hem de bir alt lige düşerek bir anlamda tarihsel ayarlarına geri dönüş yapacak.
Şırnak isminin Kürtçe olup olmadığı ise çok net değil.
Sevan Nişanyan Cizre isminin Arapça olduğuna vurgu yaparken Şırnak için 'o meçhul' diyerek yorum yapmaktan kaçınıyor.
Nişanyan'ın da yazısında vurguladığı gibi, sadece Kürtçe yer isimleri üzerine değil bütün Kürt tarihi üzerine yapılacak ciddi akademik çalışmalara ihtiyaç var.