İzmirin ilk kızılı Mustafa Suphi'nin yanında bir İzmirli : Tilkilikten hacı Mustafa oğlu Mehmet. Liman şehirleri böyledir bağrında hürriyet havası taşırlar merkezi otoritelerle hep sorunludur ilişkileri liman şehirlerinin. Özgürlükçü fikirler hep bu yüzden liman şehirlerinde neşvünema bulmuşlardır bu topraklarda ilk sosyalist örgütlenmeler Selanik gibi bir liman kentte başlamış, onu Anadolu coğrafyasında İzmir izlemiştir. Demiryolu, liman ve Şimendüfer ile tramvay işçileri 1908' den sonra grev hareketlerinin başını çekmişler ve izmirli iştirakçi Hilmi Osmanlı sosyalist fırkasını kurarak ilk sol partiyi tarihimizde oluşturmuştur dahası ülkemizdeki ilk sol ve sosyalist dergi kave 1908' de yine izmirde çıkarılmıştır. Şehrin sol kültür ve literatürle tanışması yine bu günlere denk gelmekteydi ve Mustafa Suphi Türkiye komünist partisinin kurucusu, bundan 100 yıl önce 15 arkadaşıyla birlikte Trabzon sürmene açıklarında kayıkçılar kahyası Yahya kaptan ve çetesi tarafından katledilen Mustafa Suphi o katliamda eşi Meryemi (maria) de kaybeden talihsiz komünist bu katliamın üzerindeki sis perdesi bugün dahi kalkmamıstır. Mustafa Suphi ile birlikte TKP üyesi Ethem Nejat'da Karadenizin azgın sularında 28 ocak günü hayatını kaybetmistir. Ethem Nejat 20 yüzyılın başında Türkiye’nin en nitelikli eğitimcilerinden birisiydi ve İzmir maarif müdürlüğü de yapmıştı, dahası 2.meşrutiyet yıllarında köy eğitiminin çağdaş pedagojik çözümleri üzerinde analitik fikirler ileri sürerek köy enstitülerinin fikir babalarından birisi olmuştu. Mustafa Suphi ve 15 arkadaşını kim öldürdü peki ? bu menfur olayın şimdiye kadar iki açıklaması oldu hep. Birincisi Enver paşa ve ona bağlı ittihatçı yapılanmaların Trabzon’daki hücreleri tarafından bu cinayetin işlendiği idi. Nitekim Karadeniz açıklarında Mustafa Suphi ve arkadaşlarını katleden Yahya kaptan Trabzon’da Enver paşanın ve ittihatçıların en sadık adamlarından birisiydi, zira o yıllarda Enver Paşa'da Rusya’daydı ve Sovyetlerin desteğiyle bir yolunu bulup Anadolu hareketinin başına geçmek İstiyordu bu amacında Sovyetlere ve Komiterne yakın Mustafa Suphi ve hareketini engel olarak görüyordu.İkinci görüş ise Ankara’da Mustafa Kemal paşanın onayıyla Erzurum’da Kazım Karabekir paşanın planıyla ortadan kaldırıldıklarına ilişkin acıklamalardır.100 yıl geçmesine rağmen bu cinayetlerin failleri belli ancak emrin kim tarafından verildiği hala muammadır. Bir tür faili belli ama meçhul katliam bu topraklarda ve bu coğrafyada sosyalist olmak, komünist olmak her zaman için tehlikeli görülmüş ve TKP kurucusu Mustafa Suphi ve 15 arkadaşı 100 yıl önce bugün katledilerek hayata veda etmişlerdir ve Mustafa Suphi’nin merkez kadrosu içinde bir İzmirli de vardı. Tilkilikten hacı Mustafa oğlu Mehmet, Mustafa Suphi ile birlikte Bakü’deki doğu halkları kurultayından beri beraber bir yoldaşlık hukuku oluşturmuştu. Erken dönem de tüm sosyalist cereyanda bulunanlar için var olan temel özellik önce milliyetçi sonra sosyalist olmak Hacı Mustafa oğlu Mehmet için de geçerliydi. Tilkilikte şimendüfer kupanyası isçisi, amelesidir Ethem Nejat’ın İzmir maarif müdürlüğü döneminde sosyalist cereyanla tanışmıştı kader onu Ethem Nejat’la birlikte Baküye sürüklemiş ve TKP' nin kurucuları arasınca yer almıştır ve 28 ocak akşamı Karadeniz de Mustafa Suphi ile birlikte katledilen 15 ler arasındadır Tilkilikten İzmir’in bu ilk komünisti. 28 ocak 1921 akşamı elleri ve ayakları bağlanarak Karadenizin hırçın sularına gömülmüştü o da suçu neydi peki?1921 koşullarında Anadolu da insanlara " anlatılan senin hikayendir " demek için yola çıkmışlardı. Şehir sıcacık insan hikayeleridir. Tilkilikten Moskova ve Bakü’ye ve oradan Karadenizin hırçın sularında sonlanan bir yaşam ve insanlık 100 yıldan beri hikayesini dinliyor 15lerin. Tilkilikten hacı Mustafa oğlu Mehmet şehrimin ilk komünisti ve 15 ler. Işıklar içinde uyuyun...